Meteen aan tafel

LOLA is vanaf het allereerste begin betrokken bij Bajeskwartier. Samen met de architecten maakten ze een integraal ontwerp voor de wijk. Hierbij worden de gebouwen en het landschap in één ronde ontworpen en uitgewerkt.  Eric-Jan: “Mensen denken weleens dat we alleen komen om het gras neer te leggen en de plantjes uit te zoeken. Het is veel meer dan dat. We denken na over het gebruik van de ruimte en de vorm van de ruimte in relatie tot bebouwing, infrastructuur, watersystemen en ecologische structuren.”

Van gesloten naar open

De nieuwe wijk Bajeskwartier wordt in veel opzichten het tegenovergestelde van wat de Bijlmerbajes was. Het eens zo gesloten gevangeniseiland wordt verbonden met de rest van Amsterdam met nieuwe bruggen en routes. Straks is het een bruisende plek, open voor iedereen.  De hoge betonnen muur die de Bijlmerbajes voorheen afschermde van de buitenwereld blijft grotendeels behouden. Eric-Jan noemt het een cadeautje. “Een venster naar het verleden, zeker nu de grote gevangenisgebouwen verdwenen zijn.”

Nieuw leven voor gevangenismuur

Bewoners moeten natuurlijk niet het gevoel hebben in een gevangenis te wonen. Daarom wordt de muur op bepaalde plekken verlaagd en verwijderd. “De kunst is om de muur in stand te houden en tegelijkertijd te zorgen dat hij in de woonomgeving past.” Beplanting helpt daarbij. “We laten de muur aan beide kanten begroeien. Hij krijgt ook een natuurinclusieve functie: er komen gaten en holtes waar vogels, insecten en andere beestjes in kunnen wonen. Ook kan de muur als speelobject dienen door er dingen tegenaan te monteren waarmee kinderen omhoog en omlaag kunnen klimmen en klauteren.”

Publieke tuinen

De open ruimtes tussen de cellentorens die ooit luchtplaatsen waren, vormden de inspiratie voor een rijk van tuinen. Bajeskwartier krijgt in totaal 68 verschillende publieke tuinen en hoven. Zo komen er moestuinen, maar ook sporttuinen om in te klimmen of fitnessen. Daarnaast komen er natuurlijke watertuinen met vijvers vol riet en waterlelies. Eric-Jan: “Vanaf begin af aan hebben we gezegd dat het landschap van Bajeskwartier maximaal toegankelijk wordt. De publieke tuinen zijn met elkaar verbonden en toegankelijk voor iedereen.  Het wordt echt een tuinenrijk voor iedereen.”

Stoer en opvallend straatmeubilair

Het karakter en de geschiedenis van de Bijlmerbajes zie je straks terug in het straatmeubilair. Eric-Jan licht toe: “De architectuur van de Bijlmerbajes was modernistisch: zakelijk en met veel beton. Grotesk. Met het meubilair dat we ontwikkelen en ontwerpen voor Bajeskwartier willen we daarop aansluiten. We willen niet zomaar kleine stoeltjes, bankjes en tafeltjes neerzetten. We willen een grote tribune maken, opgetrokken uit hergebruikt beton en in een opvallende kleur geschilderd, waar mensen op kunnen gaan zitten.”

Samen sterk

De samenwerking voor het masterplan bij Bajeskwartier is een inspirerend en belangrijk proces volgens Eric-Jan. “We zitten nu met alle architecten aan tafel om de invulling van het landschap met elkaar te bepalen. Het is de bedoeling dat de gebouwen naadloos overgaan in het landschap. Dus we kijken naar de aansluiting van de gebouwen op de buitenruimte en bepreken hoe zit het met de achterdeuren, de hoogtes, beplanting en muurtjes. Het ontwerpen van een daktuin is ontzettend complex en voor architecten is dit echt een nieuw onderwerp. Je maakt niet eventjes een tuin op het dak die leeft, bloeit en groeit. Daar heb je specialisten voor nodig. Op dit raakvlak tussen architectuur en landschap ontmoeten en versterken we elkaar.”

Natuur als bron van levensgeluk

Waar Eric-Jan zijn inspiratie vandaan haalt? “De natuur! Dat is voor mij als landschapsarchitect het meest inspirerende. Een omgeving waar de natuur het goed doet, is een voorwaarde voor levensgeluk. Ik kan me geen wijk voorstellen waarin je geen merel hoort fluiten of iets van leven ziet. Vanuit die inspiratie probeer ik altijd te zorgen dat we een voedingsbodem maken. Niet alleen voor mensen, maar voor alles wat leeft en groeit. Ik vind dat we daar een belangrijke rol hebben als landschapsarchitecten. Als wij het niet doen, wie doet dat dan? De natuur moet in balans zijn met al het steen van de gebouwen en bestrating.”

Nieuwe thuisbasis ook voor dieren

Ook dieren moeten zich straks welkom voelen in Bajeskwartier. “Vanaf de start hebben we ons tot doel gesteld dat Bajeskwartier ook een thuis moet worden voor dieren die we nu niet in het gebied zien. Zo willen we graag koloniën huismussen verwelkomen in Bajeskwartier. En ijsvogels. Ik weet namelijk dat ze in de buurt voortkomen. En er zijn nog veel meer soorten die hier een nieuwe plek moeten kunnen vinden. In het licht van klimaatverandering en biodiversiteit is dat ontzettend belangrijk. Het Bajeskwartier moet een vooruitstrevende inclusieve en groene stadswijk worden waar mens en dier een nieuw, gezond thuis kunnen vinden.”